ΚΡΟΑΤΙΑ λοιπόν! Η χώρα με το κακόηχο όνομα και την υπέροχη όψη, ήταν ο τόπος του καλοκαιρινού ταξιδιού μας, που παρά την ταλαιπωρία του καύσωνα, η τουριστική εμπειρία μας αποζημίωσε με το παραπάνω!
ΖΑΓΚΡΕΜΠ
Εν αρχή ην το Ζάγκρεμπ, ήτοι η πρωτεύουσα. Βραδάκι όταν φθάσαμε κι ο ήλιος που έδυε την φώτιζε με τις στερνές του χρυσακτίδες. ΄Όμως, καμιά ανάγκη δεν είχε η πόλη από την λάμψη του ήλιου, διότι ήταν λαμπροστολισμένη αφ’ εαυτού της. Νεοκλασικά και μπαρόκ μέγαρα παντού, καλοδιατηρημένα και κραταιά, περήφανα κι αμετακίνητα σε πολέμους και μπόρες των καιρών και των εθνών.
Η παλιά ή άνω πόλη, το Γκόρνι Γκραντ, περιλαμβάνει το Γκράντετς που μας φιλοξένησε και το Κάπτολ στους λόφους. Η Γκόρνι Γκραντ είναι κατά το μεγαλύτερο μέρος της πεζοδρομημένη, έτσι το ρετρό στοιχείο ήταν διπλά έντονο. Στο Γκράντετς, η κεντρική πλατεία Γιέλατσιτς, διασχιζόταν από πληθώρα τραμ σε βαθμό που αναρωτήθηκα μήπως τα τραμ έκαναν … παρέλαση προς χάριν μας!
Αξέχαστη εντύπωση μας έκανε η μεγαλοπρεπής εκκλησία του Αγ. Στεφάνου, ο καθεδρικός ναός της πρωτεύουσας, το Αρχιεπισκοπικό Μέγαρο, θεόρατο αλλά όχι θεόκτιστο και κυρίως η σαν από παραμύθι, εκκλησία του Αγ. Μάρκου, καταμεσής στην ομώνυμη πλατεία της Γκόρνι Γκραντ. Ολόγυρα, χαμηλών ορόφων κτίρια, όπως Κοινοβούλιο, Κυβερνητικό Μέγαρο, Πινακοθήκη, Μουσείο, απλής αλλά όχι άτεχνης αρχιτεκτονικής, καλοδιατηρημένα και χρωματιστά, χαρούμενα σχεδόν, σου έδιναν την εντύπωση μιας αστικής… Στρουμφ-πολης, ε, ναι!
Αναμφισβήτητα, το πιο χαρακτηριστικό σε ομορφιά μέρος της πρωτεύουσας, είναι το ονομαζόμενο «πέταλο», λόγω του ύψιλον σχήματός του. Σχηματίστηκε γύρω από μια ολόκληρη σειρά πάρκων, πλατειών, συντριβανιών και αλεών δένδρων. Πλησίον βρίσκεται και ο Βοτανικός Κήπος, διαμορφωμένος σε Αγγλικό στυλ, δηλ. φυσικό κι ανεπιτήδευτο.
Στην περιοχή του πετάλου βρίσκονται τα σημαντικότερα από τα είκοσι μουσεία της πόλης, καθώς και μεγάλα υπέροχα κτίρια, θαυμάσια διατηρημένα, αριστοκρατικά μέγαρα – ξενοδοχεία, περιποιημένοι κήποι , που όλα μαζί και το καθένα ξεχωριστά, προσέδιδαν στο σύνολο κομψότητα, αρχοντιά και πολιτισμό.
Ο παρακείμενος σιδηροδρομικός σταθμός ήταν ένα έργο τέχνης από μόνος του και ο καθείς παρότρυνε τον συνταξιδιώτη «πρέπει να τον επισκεφθείς οπωσδήποτε!». Ουδεμία σύγκριση με τα δικά μας τα εν Ελλάδι κτίσματα… Πάσα σύγκριση ήταν θλιβερή. Τι Λωζάνη τι Κοζάνη, πώς να σας το πω!
ΛΙΜΝΕΣ ΠΛΙΤΒΙΤΣΕ
Επόμενος προορισμός μας το Εθνικό Πάρκο Λιμνών Πλίτβιτσε, έκτασης σχεδόν 300τ. χλμ. που ιδρύθηκε το 1949 και είναι το παλαιότερο της νοτιοδυτικής Ευρώπης.
Οι κοτζάμ 16 λίμνες του πάρκου είναι η μία ομορφότερη από την άλλη κι εντυπωσιάζουν με τους καταπληκτικούς χρωματισμούς των νερών τους, που κυμαίνονται από ζαφειρένιο μπλε σε σμαραγδένιο πράσινο, από τυρκουάζ γαλάζιο σε μαργαριταρένιο γκρι, ανάλογα με το ηλιόφως και τα πετρώματα του πυθμένα τους.
Οι λίμνες αυτές βρίσκονται μέσα σε πυκνά δάση από έλατα, οξιές και πεύκα, καθώς και άλλα είδη βλάστησης, που ποικίλει εξαιρετικά λόγω των διαφορετικών υψομέτρων και των ειδών εδαφών. Επίσης μεγάλη ποικιλία ζώων φιλοξενεί το πάρκο αυτό, αλλά και τεράστια πληθώρα πουλιών. Ακόμα θυμάμαι τις αγριόπαπιες που πλατσούριζαν και τριγυρνούσαν αμέριμνες δίπλα μας, σαν κοτούλες σε αυλή αγροκτήματος!
Ορμητικοί καταρράκτες, άλλοι εκτεινόμενοι σε ύψος έως 75μ. (βάλτε τρεις 7όροφες πολυκατοικίες κατακόρυφα για να εννοήσετε), άλλοι κατά πλάτος, άλλοι σαν σε σκαλοπάτια επαναλαμβανόμενοι, αλλού κατηφόριζαν από απόκρημνες πλαγιές κι αλλού κυλούσαν σχεδόν νωχελικά, μια κάθετη ρευστότητα, μια υδάτινη φαντασμαγορία…
Περάσαμε μια υπέροχη ημέρα σε αυτόν τον δροσερό παράδεισο, που ως και το όνομά του έχει ήχο από το πλατσούρισμα και τον παφλασμό του νερού…και το απόγευμα αναχωρήσαμε για τον επόμενο προορισμό μας.
ΣΠΛΙΤ
Βιομηχανική και ναυτιλιακή η πόλη αυτή, παραμένει ανά τους αιώνες εντυπωσιακή, στο τμήμα που αφορά την παλαιά πόλη, η οποία δημιουργήθηκε εντός και πέριξ του αρχαίου ανακτόρου του Διοκλητιανού. Πρόκειται για ένα από τα εντυπωσιακότερα σε μέγεθος ανάκτορα της ρωμαϊκής εποχής.
Το Ανάκτορο του Διοκλητιανού ήταν περισσότερο οχυρό, παρά παλάτι. Τετράγωνο, βαρύ, στιβαρό, με πύργους και πυργίσκους, με τείχη πανύψηλα σαν την ουρανομήκη έπαρση της -κραταιάς, τότε – Ρώμης.
Εμείς περιηγηθήκαμε το ανάκτορο από άκρη σε άκρη και παρατηρούσαμε θαυμάζοντας κι απορώντας συνάμα, πως το αυτοκρατορικό αλώθηκε από το λαϊκό, εκόν – άκον, ενσωματώθηκε καθώς τα τείχη του αυτοκράτορα μετατράπηκαν σε τοίχους φτωχόσπιτων, με παράθυρα που είχαν περισσότερες κρεμασμένες μπουγάδες, παρά κουρτίνες, με σοφίτες, με στενόχωρα δρομάκια και ανθρωπίλα που πηγαινοερχόταν και γυρόφερνε…
Χαρακτηριστικό το ενετικό – αναγεννησιακό στυλ της πόλης αυτής, στην περιοχή του ανακτόρου, όπου γίνονται πλέον πολλές πολιτιστικές εκδηλώσεις , κι εμείς απολαύσαμε ένα μελωδικότατο ανδρικό κουαρτέτο, που τραγουδούσε σε ένα χώρο εξαιρετικής ακουστικής.
Το βραδάκι βολτάραμε στην προκυμαία, όπου η περαντζάδα εκτεινόταν για χιλιόμετρα, ενώ αυτοσχέδιες ομάδες νέων έπαιζαν μουσική, χόρευαν, έκαναν ακροβατικά, κι όλος ο τόπος έσφυζε από ζωή, σπιρτάδα, κέφι… Καφετέριες, εστιατόρια και ζαχαροπλαστεία, ήταν ξέχειλα από πελατεία (κι εγώ η γκουρμέ, αναρωτιώμουν εάν όντως σερβίρουν παγωτό Μπανάνα Σπλιτ, κι εάν όχι, όφειλα να τους προσφέρω την συνταγή…)!
ΧΕΡΣΟΝΗΣΟΣ ΠΕΛΙEΣΑΤΣ- ΝΗΣΙ ΚΟΡΤΣΟΥΛΑ
Καθ’ οδόν για Ντουμπρόβνικ, επισκεφθήκαμε την Χερσόνησο Πέλιεσατς, άλλο γεωλογικό αξιοπερίεργο κι αυτή: Βρίσκεται σχεδόν παράλληλα με την ακτή, ένα μακρυνάρι 65 χλμ. μήκους και μόλις 5 χλμ πλάτους στο σημείο που ενώνεται με την ακτή. Μοιάζει με νησί που προσκολλήθηκε στη στεριά, σα να φοβήθηκε τη θάλασσα και ν’ αποζήτησε το απάγγιο της γης!
Ένα γραφικό χωριουδάκι, το Στον, είναι η διασημότητα της περιοχής, γνωστό για τις αλυκές του και τις οστρεοκαλλιέργειές του (βιολογικό βιάγκρα δηλαδής), μα κυρίως για τα τείχη του. Ένα ρωμαϊκό κάστρο και καλοδιατηρημένα μεσαιωνικά τείχη μήκους 5 χλμ με 41 πύργους κι 7 προμαχώνες, παρακαλώ, σηματοδοτούν το τοπίο.
Στο ΄Ορεμπιτς, στην άκρη της χερσονήσου, επιβιβαστήκαμε σε καραβάκι για το νησί Κόρτσουλα. μια ακόμα ελληνική αποικία που ονομαζόταν από τα πατριωτάκια μας Κόρκυρα Μέλαινα (Μαύρη Κέρκυρα) προφανώς λόγω της πυκνής της βλάστησης από σκουροπράσινες βελανιδιές και πεύκα.
Στις ημέρες μας το νησί είναι δημοφιλής τουριστικός προορισμός και εντυπωσιάζει βαθιά τον επισκέπτη με τα πέτρινα και τα μαρμάρινα, γοτθικά και αναγεννησιακά σπίτια και κτίριά της.
Το νησί αυτό επαίρεται ως πατρίδα του Μάρκο Πόλο και ένα γεροκτισμένο δίπατο σπίτι, διατηρημένο ανέπαφο ανά τους αιώνες, επιδεικνύεται ως πατρικό του.
ΔΑΛΜΑΤΙΚΕΣ ΑΚΤΕΣ
Η όλη διαδρομή από Σπλιτ μέχρι Ντουμπρόβνικ, που κατά το μεγαλύτερο μέρος της έγινε κατά μήκος της θάλασσας, παρά τα γκρίζα ασφάλτινα χιλιόμετρα και την υπερβολική ζέστη (καύσωνας για τους ντόπιους), με έναν ουρανό που έτριζε από κάψα και σπιθοβόλαγε παρά την γαλανάδα του, μας αποζημίωσε με το τοπίο που ξετυλιγόταν … με το χιλιόμετρο:
Οι λόφοι υψώνονταν περήφανα, οι καταπράσινες βουνοπλαγιές με τις κορυφές στον ουρανό και ριζά στις αμμουδιές της ακροθαλασσιάς, λες και διψούσαν για τα καταγάλανα καθάρια νερά, και πολλά νησάκια που έμοιαζαν να πλέουν και να παίζουν με την γαλήνια θάλασσα…
Δεξιά μας το υδάτινο μπλε, αριστερά μας το γήινο πράσινο κι επάνω σε αυτό τον καμβά της φύσης, πλήθη από κυπαρίσσια, ευθύκορμα όσο κανένα άλλο δένδρο, σπάθιζαν ρομαντικά το τοπίο και πρόσθεταν με την απέριττη παρουσία τους, στην λιτή ομορφιά του. Παρατηρώντας τα, τα φανταζόμουν σαν πινέλα ενός ταλαντούχου ζωγράφου -της Φύσης- που αφού ζωγράφισαν τοπία σε πίνακες, αναπαύονται ευχαριστημένα ανάμεσα στο έργο τους…
ΝΤΟΥΜΠΡΟΒΝΙΚ
Το Ντουμπρόβνικ έχει αποκληθεί διαμάντι και μαργαριτάρι της Ανδριατικής. Είναι πράγματι ένας πολύτιμος λίθος σε θήκη από πράσινο βελούδο και μετάξι. Πολύτιμη πέτρα σε κοσμηματοθήκη που αποτελείται από στεριά και θάλασσα….Η ποιητική παρομοίωση της παλαιάς πόλης με πολύτιμους λίθους, είναι σχεδόν κυριολεκτική: Λίθοι, πέτρες και μάρμαρο, αποτελούν τα δομικά υλικά μιας αρχιτεκτονικής που γοητεύει τον επισκέπτη.
Περικυκλωμένη από τα καλοδιατηρημένα της τείχη, τα οποία άρχισαν να χτίζονται από τον 10 ο αιώνα, υψώνονται ως τα 25 μ. και έχουν μήκος 1.940 μ. Από τα τείχη αυτά, το σύμβολο του Ντουμπρόβνικ, η θέα είναι απλώς καταπληκτική… Αφού περιηγηθήκαμε τα τείχη, επισκεφθήκαμε το Φραγκισκανικό Μοναστήρι και το Μουσείο του, το Παλάτι του Κυβερνήτη, την κεντρική πλατεία , τον Πύργο του Ρολογιού, επίσης την Κρήνη του Ονόφριο και τόσα άλλα!
Κάναμε … στράτα στη Στράντουν, στον φαρδύ κεντρικό δρόμο που διασχίζει την παλιά πόλη κι ενώνει τις δύο πύλες της. Στις πλευρές του δρόμου (κι όχι μόνο αυτού), γεροκτισμένα κτίρια γοτθικού και αναγεννησιακού ρυθμού στέκουν αγέρωχα, μαρτυρώντας με την παρουσία τους την ιστορία και το ένδοξο παρελθόν της πόλης.
Απίστευτο μας φαίνονταν ότι αυτή η πόλη με τις τόσες αρχιτεκτονικές ομορφιές που αποπνέουν γαλήνη και δύναμη, με τις τόσες τουριστικές υποδομές, πριν μόλις μια 20 ετία βομβαρδιζόταν και πολεμούσε… Αξιοθαύμαστο το πώς επουλώθηκαν οι πληγές της πόλης και πόσο σύντομα αναδείχθηκε σε ένα δημοφιλέστατο θέρετρο όχι απλώς της Δαλματίας, αλλά της Ανδριατικής! Ενώ εμείς, για την κάθε συλλογική κακοδαιμονία μας και τις ανεπάρκειές μας, μας φταίει ο προ εξηκονταετίας πόλεμος, μην πω και η προ αιώνων τουρκοκρατία…
Στο νησί αυτό, ναυάγησε ο βασιλιάς της Αγγλίας Ριχάρδος ο Λεοντόκαρδος, σύμφωνα με μια τοπική παράδοση. Υποψιάζομαι όμως πως του καλάρεσε το μέρος κι ήθελε όχι να προσαράξει, αλλά να την αράξει εκεί!
ΜΑΥΡΟΒΟΥΝΙΟ
Την προτελευταία ημέρα, ταξιδεύσαμε … στο εξωτερικό! Κανονικότατα λέμε, με διαβατήρια, σέα και μέα. Το πρόγραμμα όριζε ημερήσια επίσκεψη στο Μαυροβούνιο, να ‘μαστε λοιπόν η χάρη μας κι εκεί!
Περιηγηθήκαμε πρώτα το Κότορ, παραθαλάσσια πόλη με «αξάν» ορεινό, καθώς ήταν πετρόχτιστη και κάπως αυστηρή, με στενά λιθόστρωτα δρομάκια δαιδαλώδη σχεδόν, που σε παραπλανούσαν σαν λαβύρινθος αλλά και σε γοήτευαν τόσο, που κι αν έβγαινες κάποια στιγμή εκτός, επέστρεφες για να συνεχίσεις το παιχνίδι με το παρελθόν!
Επόμενος προορισμός μας άλλη μια παραθαλάσσια πόλη, η Μπούντβα, η οπ
οία στην αρχαιότητα αναφερόταν στις τραγωδίες του Σοφοκλή, ενώ στις ημέρες μας αναφέρεται ως must προορισμός. Υπέροχες αμμουδερές παραλίες, εξαιρετικές τουριστικές υποδομές και πολύς, πάρα πολύς τουρισμός, κυρίως από Ρώσους πλουτοκράτες, οι οποίοι, όχι απλώς κουβαλιούνται με τις μεγάλες θαλαμηγούς τους, αλλά αγοράζουν γη, χτίζουν βίλες, χτίζουν ξενοδοχεία, εν ολίγοις «αξιοποιούν» τουριστικώς την περιοχή κατασπαταλώντας την ομορφιά της.
Αλήθεια: Κάποτε η φράση «Ρώσος πλουτοκράτης» θα θεωρούνταν ανέκδοτο, κατά το «Αλβανός τουρίστας», αμ δε όμως πλέον…
Εμείς, οι ταπεινοί Ελλαδίτες τουρίστες, θαυμάζαμε την πόλη με τις σύγχρονες υποδομές, θαυμάσαμε την παλιά γραφική περιοχή, και αναχωρήσαμε πλήρεις εντυπώσεων, με την εικόνα του νησιού του Αγ. Στεφάνου, να επιστέφει τις αναμνήσεις μας: Ένα μικρό υπερυψωμένο νησάκι, σαν κάστρινο, πυκνοκατοικημένο από μεσαιωνικά θαρρείς σπίτια, με κατακόκκινες στέγες και καταπράσινα πεύκα να χρωματίζουν την κάτοψή του και που συνδέεται με ένα δρόμο με την στεριά, σαν ανεξάρτητο κι ακατάδεκτο βασίλειο!
Κροατία και Μαυροβούνιο, το ταξίδι ολοκληρώθηκε, ο καμβάς συμπληρώθηκε κι ο πίνακας είναι τέλειος!
Επιμέλεια αφιερώματος: Κορίνα Αλιβιζάτου
Π Α Ρ Α Λ Ε Ι Π Ο Μ Ε Ν Α
΄Οταν ανήγγειλα στη φίλη μου και συνταξιδιώτισσα την Κατερίνα για το ταξίδι στην Κροατία και στις Δαλματικές ακτές, ενθουσιάστηκε και το πρώτο που ερώτησε ήταν: «Εκεί που είναι τα 101 σκυλιά της Δαλματίας;» και της απάντησα: «Εκεί που είναι τα 101 νησιά!» και βάλε…
Σκύλο Δαλματίας είδαμε εκτός Δαλματίας, στο Ζάγκρεμπ σε μια πλατεία. ΄Ηταν ένας κι … ανεπανάληπτος, γιατί ήταν ένας και μοναδικός τελικά! Σκυλιά πολλά είδαμε -κανένα αδέσποτο πάντως – μα σκύλο πουά, μονάχα έναν. Οι υπόλοιποι 100 τι απόγιναν; Βρε μπας και η Κρουέλα ντε Βιλ δρα ακόμη στην Δαλματία;
΄Ολως επιμορφωτικώς, ας αφήσουμε τη ζωολογία και ας καταπιαστούμε με την γλωσσολογία: η κροατική είναι η μόνη γλώσσα που ξέρω («ξέρω» τρόπος του λέγειν…) που έχει λέξεις άηχες, άφωνες, εντελώς χωρίς φωνήεντα, σας λέω! Τις προφέρετε και νιώθετε σαν εγγαστρίμυθος… Π.χ. την πλατεία την προφέρουν «τργκ», το μεγαλύτερο νησί τους το ονομάζουν «Κρκ». ΄Αντε πείτε τα!
«Κάκο στε;» σημαίνει «καλά είσαι;» κι εδώ αναθυμάμαι της αναρίθμητες «κακημέρες» που έχω στείλει πανταχόθεν, πληκτρολογώντας απρόσεχτα, που όμως οι Κροάτες μάλλον θα τις εκτιμούσαν!
Αν (ξανα-) πάτε στην χώρα αυτή, μην την πάθετε όπως εγώ, παραγγέλνοντας λευκό κρασί, ζητώντας το ως «μπουγέλο βίνο»… «Μπιγιέλο βίνο» να ζητήσετε, όχι μπουγέλο!
Τώρα, ποιά ήταν η Κ. (έφταιγε και ο έτερος κ. ο καύσων!), που σε κάθε μικρή στάση έπιανε πόστο δίπλα σε παγωτατζίδικα, καταφέρνοντας να δοκιμάσει, ως τέσσερα χωνάκια στη σειρά, με ρεκόρ ημέρας τα εννέα, δεν σας λέω! ΄Οσοι την είδατε την είδατε! Εγώ μαρτυριάρα δεν είμαι…
Κουϊζ: Ο Θωμάς μας έβαλε να μαντέψουμε, τι είναι αυτό που «όταν το βγάζει παγώνει και όταν το βάζει ιδρώνει»; Μα παντού πήγε το μυαλό μας, όχι όμως εκεί που έπρεπε! ΄Οπου το εκείνο ήταν το … πόδι του, όταν το έβγαζε έξω από το πάπλωμα πάγωνε από το αιρ κοντίσιον, ενώ όταν το έβαζε μέσα, ίδρωνε από τη ζέστη!
Ο ίδιος Θωμάς, κατά την βόλτα στα καντούνια του Σπλιτ, φωτογράφιζε αράδα τα απλωμένα ρούχα που … κρέμονταν επί των κεφαλών μας, με ενθουσιασμό γιαπωνέζου τουρίστα, οπότε η … εγώ του υποδείκνυα αθρόα: «Θωμά, μπουγάδες!» και δώστου κλικ και φλας ο καλλιτέχνης, που αφού δεν τον κυνήγησε καμιά νοικοκυρά με το σκουπόξυλο ανά χείρας, άξιος ο ζήλος του!
Την τελευταία βραδιά μας στο Ντουμπρόβνικ, την περάσαμε φολκλορικά, σε ένα αγροτόσπιτο όπου οι κάτοικοι, ντυμένοι με έθνικ φορεσιές, μας τραπέζωσαν, μας τραγούδησαν, έπαιξαν μουσική και χόρεψαν τους πολύπλοκους λαϊκούς χορούς τους προς τέρψιν μας.
Πριν αποχωρήσουμε, ο Γ.Β. έκανε ευχαριστήρια πρόποση και αμόλυσε κι έναν … δεκάρικο λόγο, για το πόσο εμείς ως οικολόγοι πιστεύουμε στην αδελφοσύνη των λαών κ.λ.π.
Το … μπουγέλο βίνο αγόρευε αβέρτα, διαφορετικά Γιώργο μου, θα έλεγες απλώς, ότι: «Εμείς οι οικολόγοι πιστεύουμε στην ανθρώπινη βιοποικιλότητα!». Αρκούσε…
Απορία: Πως γίνεται και σε κάθε ταξίδι, ο συνήθης μπαμπάς του λόχου μας, σημειωτέον δίμετρος, να βραχνιάζει από το πρώτο μισάωρο κάθε ταξιδιού, είναι απορίας άξιον… ΄Ερανος για ντουντούκα επειγόντως! Κι ένα τσαγάκι με μέλι κερασμένο στο παληκάρι, γκαρσόν!
Η Ματέα, η γλυκύτατη ξεναγός μας στο Ντουμπρόβνικ, μας απένειμε τα εύσημα, εντυπωσιασμένη, όπως μας είπε κατά την λήξη της σχεδόν τετράωρης ξενάγησής μας, διότι: «Είσαστε το μοναδικό ελληνικό γκρουπ που παρέμεινε αυτούσιο έως το τέλος της ξενάγησης, ενώ συνήθως, από το πρώτο τέταρτο διασκορπίζονται και το μάξιμουμ ρεκόρ ενδιαφέροντος διαρκεί το πολύ μία ώρα, ως και σε γκρουπ καθηγητών ακόμα…».
Αυτοί έχουν το όνομα κι εμείς έχουμε την χάρη. Εκτός από οικολόγοι, είμαστε και χαριτωμένοι, δηλαδής!
Κορίνα Αλιβιζάτου