ΜΕ ΜΗΧΑΝΗΜΑΤΑ ΣΥΝΕΘΛΙΨΑΝ ΤΟΝ ΥΠΟΡΟΦΟ ΤΟΥ ΔΑΣΟΥΣ ΣΤΟ ΟΝΟΜΑ ΤΗΣ ΑΝΤΙΠΥΡΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ

 

Εκτεταμένες καταστροφικές παρεμβάσεις στο σύνολο των χερσαίων αμμοθινικών και διάσπαρτων υγροτοπικών οικοσυστημάτων, πραγματοποιήθηκαν πρόσφατα από εργολάβο, με ευθύνη των δασικών υπηρεσιών του νομού Ηλείας, στην ευρύτερη περιοχή του δάσους και της λίμνης Καϊάφα, στα πλαίσια προληπτικών αντιπυρικών καθαρισμών.

 

Η μαζικότητα της παρέμβασης στο σύνολο του βιότοπου είχε ως αποτέλεσμα την αλλοίωση και βαρύτατη υποβάθμιση όλου του οικοσυστήματος, το οποίο είναι ενταγμένο στο δίκτυο «NATURA 2000». Όλη η παρέμβαση, που έγινε στα πλαίσια του προγράμματος antinero, έγινε οριζόντια και όχι επιλεκτικά όπως απαιτεί ό ιδιαίτερος και ευαίσθητος χαρακτήρας της περιοχής.

 

ΕΠΙΣΤΟΛΗ ΤΗΣ ΟΙΚΙΠΑ

 

Η ΟΙΚΙΠΑ, όταν έλαβε γνώση των συμβάντων, απέστειλε επιστολή, τόσο προς την τοπική Μονάδα του ΟΦΥΠΕΚΑ όσο και στις Δασικές αρχές της Ηλείας, στην οποία αναφέρονται τα παρακάτω: 

 

«Σας γνωρίζουμε ότι, μετά από πρόσφατη αυτοψία μελών μας στο δάσος Καϊάφα, παρατηρήθηκε ολική καταστροφή του υπορόφου του δάσους αυτού. Επίσης κάτοικοι της Παλαιάς Μανωλάδας μάς ενημέρωσαν ότι το ίδιο, δηλαδή ΟΛΙΚΗ αποξήλωση της βλάστησης του υπορόφου, με χρήση μάλιστα βαρέων τρακτέρ, εφαρμόζεται και στο νότιο τμήμα του δάσους της Στροφυλιάς, βορείως της Π. Μανωλάδας. Η ενέργεια αυτή, με τον τρόπο που γίνεται, είναι βέβαιο ότι θα έχει  ολέθριες συνέπειες για πολλά είδη πανίδας, ιδίως ερπετοπανίδας (τα πιο πολλά προστατευόμενα).

Από τον τοπικό τύπο της Ηλείας ενημερωθήκαμε ότι ο ολικός αυτός καθαρισμός του υπορόφου γίνεται από τις Δασικές Υπηρεσίες της Ηλείας, ειδικότερα το Δασαρχείο Ολυμπίας μετά τη διεκδίκηση και ένταξη του συγκεκριμένου έργου στο πρόγραμμα «Antinero II», ενός εκ των μεγαλύτερων έργων παρέμβασης στο φυσικό περιβάλλον για τον καθαρισμό δασών, που γίνεται από το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας και χρηματοδοτείται από το Ταμείο Ανάκαμψης.   

Το δάσος του Καϊάφα, όπως και αυτό της Στροφυλιάς (τμήμα Εθνικού Πάρκου), είναι προστατευόμενα τόσο για την χλωρίδα τους, που περιλαμβάνει υψηλό πράσινο και ΥΠΟΡΟΦΟ, όσο και για την πανίδα τους (ιδίως ερπετοπανίδα), της οποίας κύριος βιότοπος είναι ακριβώς ο υπόροφος  των δασών αυτών.

Η ΟΛΙΚΗ καταστροφή του υπορόφου προκαλεί βαρύτατο πλήγμα στην πανίδα με καταστροφή φωλιών, νεοσσών και ενηλίκων ατόμων όλων των ειδών της ερπετοπανίδας της προστατευόμενης περιοχής, που δεν είχε προλάβει να ανακάμψει πλήρως από τις πυρκαγιές του 2007. Τα τελευταία άτομα πρόκειται να πεθάνουν το χειμώνα ελλείψει καταφυγίου για χειμερία νάρκη. Από αυτή την παρέμβαση απειλείται να εξαφανιστεί από την περιοχή σπάνιο ερπετό της Πελοποννήσου, η οποία αποτελούσε το τελευταίο του καταφύγιο ύστερα από τη εξαφάνισή του σε άλλη θέση, από ανάλογες ενέργειες και παράνομο εμπόριο. Αυτό, γιατί όλος ο υπόροφος έχει ολοκληρωτικά καταστραφεί.

Ταυτόχρονα οι καταστροφικές παρεμβάσεις έγιναν την πιο ευαίσθητη περίοδο για την αναπαραγωγή του είδους. Καταστράφηκαν ακόμα προστατευόμενα είδη μεσογειακών θάμνων και δένδρων, όπως της φοινικικής άρκευθου. Όλη η παρέμβαση έγινε με παράνομες μεθόδους, καθώς το οικοσύστημα είναι αμμοθινικής βάσης και απαγορεύεται οποιαδήποτε παρέμβαση. Αντιθέτως, χρησιμοποιήθηκαν τροχοφόρα και βαρέος τύπου μηχανήματα, κάτι που απαγορεύεται ρητά.

Βάσει αυτών, παρακαλούμε τη Μονάδα ΟΦΥΠΕΚΑ να μας ενημερώσει για το αν εφαρμόζεται πιστά η εγκεκριμένη περιβαλλοντική μελέτη του έργου, ιδίως σε ό,τι αφορά προβλέψεις προστασίας της ερπετοπανίδας και εν γένει της πανίδας, με κοινοποίηση αυτής στο φορέα μας.

Παρακαλούμε επίσης την Δ/νση Δασών Ηλείας, στην οποία επίσης απευθύνουμε το παρόν, και που έχει την ευθύνη του εν λόγω έργου, να ενεργήσει, ώστε να τηρηθούν αυστηρά οι προβλέψεις προστασίας της πανίδας, ιδίως της ερπετοπανίδας, να εφαρμόσει ΕΠΙΛΕΚΤΙΚΕΣ μεθόδους αφαίρεσης καύσιμης ύλης, αποκλείοντας ΑΜΕΣΑ και στο εξής την ολική καταστροφή του υπορόφου των εν λόγω δασών ή άλλων που περιλαμβάνονται στο έργο.

Υπογραμμίζουμε τη σοβαρότητα του θέματος στο πλαίσιο της εθνικής και της ευρωπαϊκής νομοθεσίας και την ανάγκη τα όποια εφαρμοζόμενα αντιπυρικά σχέδια να συμβαδίζουν με την προστασία της πανίδας, διότι το δάσος δεν είναι άθροισμα δέντρων και μόνο, αλλά μια πολύπλοκη βιοκοινότητα. Σε αντίθετη περίπτωση, όπως στην προκειμένη περίπτωση, παραβιάζεται η ελληνική και ευρωπαϊκή νομοθεσία προστασίας της φύσης, προκύπτουν ευθύνες, γι’ αυτό και πρέπει να αναζητηθούν».

 

«ΔΕΝ ΚΑΝΟΥΜΕ ΖΗΜΙΑ» ΑΠΑΝΤΟΥΝ ΤΑ ΔΑΣΑΡΧΕΙΑ ΑΜΑΛΙΑΔΑΣ ΚΑΙ ΟΛΥΜΠΙΑΣ

 

Η αναφορά της ΟΙΚΙΠΑ για το σοβαρό θέμα της ορθής εφαρμογής του καθαρισμού του υπορόφου των δασών Καϊάφα και Νότιας Στροφυλιάς, έλαβε μετά από λίγες μέρες απαντήσεις από τα δύο Δασαρχεία που επιβλέπουν το έργο, Αμαλιάδας και Ολυμπίας.

Η κεντρική θέση και των δύο απαντήσεων είναι ότι οι αιτιάσεις της ΟΙΚΙΠΑ για ΟΛΙΚΟ και όχι ΕΠΙΛΕΚΤΙΚΟ καθαρισμό του υπορόφου των εν λόγω δασών δεν ευσταθούν. Τα δασαρχεία επιμένουν ότι λαμβάνουν μέριμνα για την αποφυγή κινδύνων για την ερπετοπανίδα και διατηρούν μέρος της θαμνώδους χλωρίδας.

Παραθέτουμε παρακάτω χαρακτηριστικά αποσπάσματα.

 

Από την απάντηση του δασαρχείου Αμαλιάδας:

….Σας γνωστοποιούμε ότι στο δάσος Στροφυλιάς, Τ.Κ. Μανωλάδας του Δήμου Ανδραβίδας-Κυλλήνης, εκτελούνται εργασίες καθαρισμού-αραιώσεων σε έκταση εμβαδού 929 στρ. στο πλαίσιο υλοποίησης του Έργου «Εθνικό Σχέδιο Αναδάσωσης-Σχέδιο Προστασίας Δασών (Αntinero II). Βάσει της υπ’ αριθ. 462998/3-9-2023 εγκεκριμένης μελέτης, το εν λόγω έργο περιλαμβάνει μεταξύ άλλων τον καθαρισμό της υπορόφου βλαστήσεως, την μεταφορά των υλικών καθαρισμού σε θέσεις κατάλληλες, στις οποίες γίνεται ο θρυμματισμός τους με τη χρήση μηχανήματος.

 Κατά την υλοποίηση του έργου έχουν δοθεί οδηγίες από την επιβλέπουσα τόσο στους εργάτες του συνεργείου όσο και στους δύο υπεύθυνους Δασοπόνους, που εποπτεύουν την εκτέλεση των εργασιών από την πλευρά της αναδόχου κοινοπραξίας, να προηγείται η ανίχνευση για τυχόν ύπαρξη φωλιών πουλιών ή ερπετών στο έδαφος για την αποφυγή της καταστροφής τους. Οι οδηγίες αυτές τηρούνται και ακολουθεί ο καθαρισμός της χαμηλής υπορόφου βλαστήσεως με χειρωνακτικά μέσα από το συνεργείο. Σε περίπτωση που η υπόροφος βλάστηση εμφανίζεται με ικανοποιητική ανάπτυξη καθ’ ύψος επιλέγεται η εξατομίκευσή της. Λόχμες κατά θέσεις στο δάσος με αείφυλλα-πλατύφυλλα θα παραμείνουν ως έχουν.

 Τα προïόντα καθαρισμού μεταφέρονται στη συνέχεια σε θέσεις, από τις οποίες περνούν τα μηχανήματα θρυμματισμού, δύο στον αριθμό, τα οποία δεν είναι βαρέου τύπου, αλλά λαστιχοφόροι ελκυστήρες με προσάρτηση θρυμματιστικού μηχανήματος (καταστροφείς). Τα εν λόγω μηχανήματα δεν προκαλούν αναμόχλευση του εδάφους. Ακολουθεί το σκόρπισμα των υπολειμμάτων γύρωθεν του σημείου θρυμματισμού….

Από την απάντηση του δασαρχείου Ολυμπίας:

….α) Οι καθαρισμοί, αραιώσεις, κλαδεύσεις, θρυμματισμοί και λοιπές εργασίες γίνονται με βασικό σκοπό την αντιπυρική προστασία του δάσους, σύμφωνα με την υπ’ αρ. 80120/17-02-2023 απόφαση έγκρισης σχετικής μελέτης. β) Η Υπηρεσία μας, που είναι αρμόδια για την επίβλεψη του έργου, παρακολουθούσε σε καθημερινή βάση, όλες τις εργασίες καθαρισμού του δάσους και επενέβαινε όπου κατά την άποψή της χρειαζόταν, δίνοντας στους εργαζόμενους της Εταιρείας GREEN CONSTRUCTION κατάλληλες εντολές και υποδείξεις. Εξάλλου και η εταιρεία διέθετε το δικό της  επιστημονικό προσωπικό…

δ) Δεν υπάρχει ολική καταστροφή υπορόφου βλάστησης στο δάσος Στροφιλιάς, που στο μεγαλύτερο μέρος του είχε καεί το 2007 και η αναγέννηση χαλεπίου πεύκης ήταν στο στάδιο πυκνοφυτείας και με ομοιόμορφη μορφή (βούρτσα χωρίς υπόροφο). Άρα, οι εργασίες είχαν στο μεγαλύτερο μέρος τους την αραίωση και κλάδεμα της πυκνοφυτείας Χαλεπίου Πεύκης (που δεν είχε υπόροφο), καθώς θρυμματισμό και απομάκρυνση της καύσιμης ύλης.

Όλες οι εργασίες έγιναν με σκοπό την αντιπυρική προστασία του δάσους, την αισθητική αναβάθμιση αυτού και την οικολογική ισορροπία του (απομακρύνοντας και θρυμματίζοντας χιλιάδες ΧΚΜ καύσιμης Βιομάζας).

 

Τέλος, όσον αφορά το σπάνιο ερπετό που βρήκαμε στο δάσος Στροφιλιάς, επισημαίνουμε τα εξής: Ο καθαρισμός του δάσους, με τον τρόπο που έγινε, δεν δημιούργησε ούτε δημιουργεί κανένα πρόβλημα στον πληθυσμό του, καθ’ ότι στο χώρο που εντοπίστηκε, οι παρεμβάσεις ήταν προσεκτικές και με χειρωνακτικά μέσα, ευνοούν δε τον πληθυσμό, ώστε να κινείται πιο εύκολα για την εξεύρεση τροφής, εξάλλου επιβίωσε από τις καταστροφικές  πυρκαγιές του 2007 που κατέκαψαν την Στροφυλιά.