Την εκτροπή των ποταμών Κρικελιώτη και Καρπενησιώτη της Ευρυτανίας προς τον Εύηνο και από εκεί την διοχέτευση του νερού στην Αττική, για ενίσχυση του Δικτύου της ΕΥΔΑΠ, ανακοίνωσε πρόσφατα ο αρμόδιος υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας κ. Παπασταύρου, προκειμένου, όπως εκτιμά η κυβέρνηση, να αντιμετωπιστεί το θέμα της λειψυδρίας στην Αττική των σχεδόν 4 εκατομμυρίων σε ορίζοντα 30ετίας.
Σύμφωνα με τις δηλώσεις του υπουργού, «Από το 2022, η μείωση των αποθεμάτων αγγίζει τα περίπου 250 εκατ. κυβικά μέτρα ανά έτος. Επιπλέον, σημειώνεται μείωση των βροχοπτώσεων κατά περίπου 25%, αύξηση της ετήσιας εξάτμισης κατά περίπου 15% και αύξηση της κατανάλωσης κατά περίπου 6%. Διανύουμε, μάλιστα, το δεύτερο πιο σημαντικό επεισόδιο έμμονης ξηρασίας των τελευταίων δεκαετιών».
Δεν τα αμφισβητούμε αυτά. Οφείλονται στην κλιματική αλλαγή που χτυπάει τις μεσογειακές χώρες, μάλιστα περισσότερο και ταχύτερα από ό,τι τις βορειότερες. Αλλά το τελευταίο στοιχείο, η αύξηση της κατανάλωσης κατά 6%, ΔΕΝ οφείλεται στην κλιματική αλλαγή. Είναι η παράμετρος που μπορούμε ως κοινωνία και οικονομία να επηρεάσουμε, αν φυσικά το θελήσουμε, αν το θέσουμε σε προτεραιότητα, αν η πολιτική μας νοοτροπία μας οδηγεί εκεί.
Η νοοτροπία που λέει ότι έχω αυξημένες ανάγκες υδροδότησης στην Αττική, επομένως αφαιρώ και τους τελευταίους υδάτινους ποτάμιους πόρους της Δυτικής και της Στερεάς Ελλάδας, είναι ΑΔΙΕΞΟΔΗ.
Χωρίς έλεγχο της κατανάλωσης, προσπαθούμε να βγάλουμε νερό από το πηγάδι με καλάθι από καλάμι. Ειδικότερα είχε παλιότερα ψηφιστεί και εφαρμοστεί ο νόμος 2118/1993 «Μέτρα για την αντιμετώπιση της λειψυδρίας», με τις διατάξεις του οποίου επιβλήθηκαν στο σύνολο της χώρας περιοριστικά μέτρα κατανάλωσης νερού, τα οποία αργότερα ανεστάλησαν από 1.3.1995 με την ΚΥΑ Δ16γ/07/164/Γ/24.2.1995 (ΦΕΚ Β’ 137/1.3.1995), διότι απέδωσαν (!) και η λειψυδρία (τότε) αντιμετωπίστηκε, βοηθούντος και του γεγονότος ότι η κλιματική αλλαγή ήταν μακράν λιγότερο έντονη από ό,τι σήμερα, 32 χρόνια μετά.
Όσο και να θέλαμε να πούμε ένα μπράβο στην κυβέρνηση για την ανάδειξη του θέματος της επερχόμενης αυξημένης λειψυδρίας και την απόφαση να ληφθούν μέτρα, η κραυγάζουσα μονομέρειά τους δεν μας το επιτρέπει.
Χωρίς να μπουν καν στο τραπέζι τα επιτυχημένα την δεκαετία του 90 μέτρα (που προέβλεπαν κλιμακωτή χρέωση, πρόστιμα, έλεγχο υπερβολικών χρήσεων, όπως πισίνες, πότισμα κήπων σε αστικές περιοχές, πλύσιμο πεζοδρομίων, αυτοκινήτων και άλλα συναφή), αποφασίζεται η διάθεση μισού δις, για να αφαιρεθούν από τα οικοσυστήματα της Στερεάς και της Δυτικής Ελλάδας τα νερά δύο ποταμών από τους τελευταίους σημαντικούς σε παροχή, του Καρπενησιώτη και του Κρικελιώτη, με την υπόσχεση πρόβλεψης “οικολογικής παροχής”.
Η εμπειρία από τον σεβασμό των ως τώρα προβλεπόμενων οικολογικών παροχών στα οικοσυστήματα που εξαρτώνται από τις παροχές του Μόρνου και του Εύηνου δεν είναι ενθαρρυντική.
Η πολιτική για την αντιμετώπιση της λειψυδρίας είναι απαραίτητη. Πρέπει όμως να ΞΕΚΙΝΑΕΙ από την εξοικονόμηση με δραστικά μέτρα, την αξιοποίηση επίσης των “γκρίζων” νερών (τελική παροχή των βιολογικών καθαρισμών) για πότισμα πάρκων, αλσών ακόμη και κήπων στις αστικές περιοχές, να προχωρεί με συνολικά προγράμματα αντιμετώπισης των (τεράστιων) διαρροών των δικτύων, με χρήση και των σύγχρονων ψηφιακών μεθόδων άμεσου εντοπισμού τους, και μόνο, αν αυτά δεν αποδειχτούν αρκετά, να εξετάζεται η ΜΕΡΙΚΗ υδροληψία από ως τώρα αδιατάρακτους ποταμούς.
Η νοοτροπία “μη θίξουμε τη νιρβάνα” της μερίδας εκείνης των καταναλωτών που δεν έχουν αίσθηση του ΠΕΠΕΡΑΣΜΕΝΟΥ του φυσικού πόρου που λέγεται πόσιμο νερό, είναι βαρύ λάθος.
Αντί για την εκτροπή των τελευταίων αδιατάρακτων φυσικών ποταμών της Στερεάς και της Δυτικής Ελλάδας, επιβάλλεται προτεραιότητα στα μέτρα εξοικονόμησης, αντιμετώπισης διαρροών, αξιοποίησης “γκρίζων” νερών.
Οι περιφέρειες Δυτικής Ελλάδας και Στερεάς Ελλάδας οφείλουν να ορθώσουν το ανάστημά τους υπέρ των ορθών προτεραιοτήτων, όχι σε λογική τοπικισμού, αλλά υπεράσπισης της μόνης μακροχρόνια βιώσιμης υδατικής πολιτικής: εκείνης που βάζει την ορθολογική χρήση του πόσιμου νερού ΠΡΙΝ από κάθε επιλογή αφαίρεσης και των τελευταίων υδάτινων παροχών από τα φυσικά οικοσυστήματα.
Απαιτείται σθεναρή αντίδραση, με τεκμηρίωση και εξάντληση κάθε νομικής δυνατότητας και περιμένουμε να τη δούμε. Η κατάργηση του Κρικελιώτη και του Καρπενησιώτη ως φυσικών ποταμών ΔΕΝ θα χρειαστεί, αν επενδύσουμε ΠΡΩΤΑ στην εξοικονόμηση.
Γιώργος Κανέλλης
ΑΠΟΣΠΑΣΜΑ ΑΠΟ ΤΟ ΟΜΟΦΩΝΟ ΨΗΦΙΣΜΑ ΤΟΥ Δ.Σ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ ΚΑΡΠΕΝΗΣΙΟΥ
Για τον Δήμο Καρπενησίου, η συζήτηση αυτή δεν αποτελεί απλώς τεχνικό ή υδρολογικό ζήτημα, αλλά βαθιά κοινωνική υπόθεση, καθώς οι ποταμοί Καρπενησιώτης και Κρικελιώτης αποτελούν πηγή ζωής, φυσικό κεφάλαιο και αναπόσπαστο τμήμα της ιστορίας και της ταυτότητας του τόπου μας.
Οι ποταμοί έχουν καθορίσει τον χαρακτήρα της Ευρυτανίας επί αιώνες, έχουν διαμορφώσει το τοπίο και το μικροκλίμα, στηρίζουν τη βιοποικιλότητα, την κτηνοτροφία και τον ήπιο τουρισμό, ενώ αποτελούν σημείο αναφοράς για τους κατοίκους και τους επισκέπτες της περιοχής.
Ο Δήμος Καρπενησίου υπερασπίζεται το δικαίωμα των πολιτών να ζουν σε έναν τόπο με σεβασμό στη φύση και στους φυσικούς του πόρους. Οι ποταμοί Καρπενησιώτης και Κρικελιώτης είναι θεμελιώδες στοιχείο της φυσικής και πολιτιστικής μας κληρονομιάς και η προστασία τους αποτελεί υποχρέωση απέναντι στο Σύνταγμα, στο περιβάλλον και στις επόμενες γενιές.